Verschil auteursrecht en portretrecht
Auteursrecht is het recht van de maker van een werk in de letterkunde, kunst of wetenschap. Zij mogen dit verveelvoudigen of openbaar maken, waarbij ze de beperkingen door de wet in acht nemen. Anderen mogen dit dus niet zomaar doen.

Het portretrecht is een onderdeel van en beperking op het auteursrecht. Bij een portret is iemand herkenbaar in beeld gebracht. De wijze waarop is hierbij niet van belang. Het kan dus zijn in een video, op een foto, maar dus ook op een tekening. De herkenning kan op diverse manieren toegepast zijn. Denk hierbij aan houding of haardracht, maar ook de omgeving of gelaatsstreken.

Portretrecht in opdracht
Maak je een portret in opdracht? Dan moet je met elkaar overleggen hoe je het portret mag gebruiken en ook waar het wel of niet gepubliceerd mag worden. De maker of auteursrechthebbende mag vaak als eerste de afbeeldingen publiceren.

Bij publicatie door degene die op de afbeelding zijn vastgelegd, heeft de maker recht op naamsvermelding. Er mogen door de geportretteerde mag wel kopieën maken voor vrienden of familie. Voor commercieel of ander gebruik is toestemming van de maker nodig.

Derden moeten dus zowel aan de maker als de geportretteerde toestemming voor publicatie vragen. Nabestaanden kunnen zich ook op het portretrecht beroepen na het overlijden van de geportretteerde. Deze is geldig tot 10 jaar na het overlijden.

Portretrecht zonder opdracht
Heb je geen opdracht? Dan mag de foto gewoon gemaakt en gepubliceerd worden. Toch kan de publicatie beperkt worden. Zo kan er een aannemelijke reden zijn om zich hiertegen te verzetten. Daarom moet er altijd een belangenafweging gemaakt worden. Hierbij wordt gekeken naar persoonlijk en commercieel belang.

Persoonlijk belang
• Privacy, bijvoorbeeld de dader of het slachtoffer van een misdrijf.
• Het voor schut zetten of belachelijk maken van de afgebeelde persoon. De bedoeling van de maker is hierbij niet belangrijk, maar wel of het verkeerd opgevat kan worden.
• Er is een redelijke kans op imagoschade.

Commercieel belang
• Een bekend persoon wordt betaald voor zijn/haar portretten, bijvoorbeeld merchandise. Dan kan er bezwaar worden gemaakt, maar er moet dan verzilverbare populariteit genoten worden.

Wat een redelijk belang is en of het opweegt tegen het belang om het wel te publiceren, wordt bepaald door de rechter. Foto’s gemaakt in een openbare ruimte, waarbij iemand toevallig in beeld komt, mogen wel gepubliceerd worden. Rekening houdend met het belang van die persoon, bijvoorbeeld van badgasten. Vaste camera’s ophangen is niet toegestaan, tenzij aangegeven. In niet-publieke ruimtes mag stiekem filmen en fotograferen uiteraard niet.

Toestemming vragen
Het is het eenvoudigst en het verstandigst om degene op het portret om toestemming te vragen. Echter moet je hierbij ook toestemming om publicatie vragen. Zorg er daarom voor dat je concrete afspraken maakt en deze goed vastlegt om problemen te voorkomen.

Ik help je graag bij het opstellen van een quitclaim of toestemmingsverklaring portretrecht. Daardoor voorkom je juridische problemen. Deze laat je tekenen, zodat de afspraken duidelijk zijn.