Openbare ruimte
Op de openbare weg en in publieke ruimtes mag je filmen en fotograferen, onder het mom van vrijheid van informatievergaring. Onder publieke ruimtes verstaan we plekken die vrij toegankelijk zijn. Maar bijvoorbeeld een treinstation heeft een beheerder. Die kan restricties stellen en je wegsturen. Daar moet je je in zo’n geval dan ook aan houden.
Je hoeft in het geval van een camera, die je met de hand kan vasthouden, niet anderen te informeren wanneer zij in beeld komen. Ook met een aangebrachte camera mag je fotograferen, als dit duidelijk aangegeven wordt. In dit geval moet je anderen wél waarschuwen als je ze in beeld wilt brengen.
Foto’s delen
Voordat je een foto of video deelt is het belangrijk om je af te vragen of je, degene die of hetgeen dat erop staat, respectvol behandeld. En schaad je het redelijk belang van die persoon niet? Fotograferen mag altijd, maar wanneer je de foto wilt publiceren dan kun je in de problemen komen.
Bezwaar
Het redelijk belang houdt in dat je met een redelijk argument kan aantonen dat het redelijk belang wel of niet geschaad wordt. Maar helaas voor de geportretteerde krijgt die niet altijd zijn zin, omdat er ook gekeken wordt naar vrijheid van informatievergaring en meningsuiting. Echter, een BN’er heeft ook een verzilverbaar portret. Iets wat ter sprake komt als je een foto commercieel uitbaat of dat de persoon grote financiële schade zou leiden. Zaken op basis van redelijk belang hebben vaak weinig kans om gewonnen te worden.
Een persoon kan ook bezwaar maken als je deze bijvoorbeeld in de stad fotografeert, terwijl hij of zij zich ziek had gemeld. Maar ook dit bezwaar houdt waarschijnlijk weinig stand, omdat deze persoon zelf het risico nam door naar buiten te gaan.
Portretrecht
Bij het filmen heb je te maken met twee kanten, namelijk het portretrecht en bijbehorend recht op privacy en de vrijheid van informatievergaring en meningsuiting. Het portretrecht weegt in vele gevallen daarin zwaarder. Het portretrecht betekent dat een gemaakt beeld niet zomaar mag worden gepubliceerd als de persoon die erop staat herkenbaar is en het een commercieel doel dient waarvoor je betaalt wordt. Op een website, blog of in een boek mag het wel. Er moet daarvoor een redelijk belang zijn tegen de publicatie om dit tegen te houden. Bijvoorbeeld als het iemand negatief neerzet.
Auteursrecht
Het auteursrecht rust op alles wat een fotograaf maakt. Dit recht bestaat omdat je met je foto een werk van letterkunde, kunst of wetenschap hebt vervaardigd. Er zit eigen creativiteit in, omdat jij de instellingen en opzet hebt bepaald. Is het meer een ‘standaard’ beeld, dan rust er geen auteursrecht op, omdat iedereen dit had kunnen maken. Wanneer je wel te maken hebt met auteursrecht, bepaal jij wanneer je werk openbaar gemaakt wordt of gekopieerd mag worden. Doet iemand dit zonder jouw toestemming, dan kun je daar tegen in verweer komen.
Het auteursrecht rust bijvoorbeeld ook op een volledig voor jou ontworpen achtertuin. Maar een macro opname mag je wel maken, omdat het dan gaat om lossen bomen of bloemen. Bovendien ligt een tuin vaak in een openbare ruimte.
Daarnaast geldt het ook op het auteursrecht van het ontwerp van gebouwen. Deze zijn allemaal uniek gemaakt en een foto maken is eigenlijk al verveelvoudiging. Echter is een gebouw in de openbare ruimte bedoeld om daar te blijven en dus mag je wel een foto maken, zolang je er maar niets bij weghaalt of bij plakt.
Gebouwen
Oude gebouwen mag je zonder problemen op de foto zetten. Het auteursrecht vervalt namelijk 70 jaar na het overlijden van de architect. In principe mag je een nieuw gebouw ook gewoon fotograferen en wanneer je deze op de achtergrond gebruikt is er vaak niets aan de hand. Bij een prominente plek op de foto kan het zijn dat er bezwaar komt vanuit de architect en kan er een vergoeding gevraagd worden. Tenzij het op een openbare plek staat.
Op een niet openbare plaats kan de architect eveneens om een vergoeding vragen. Zeker wanneer je het in een boek of op een ansichtkaart plaatst en er dus geld aan verdient. Deze vergoeding kan hoger uitvallen, dan wanneer je op vakantie een foto maakt en deze ter vermaak op je blog zet. Hoe unieker en belangrijker het gebouw, des te hoger de gevraagde vergoeding zal zijn.
Besloten ruimtes
In besloten ruimtes mag je niet zomaar filmen. Denk aan werkomgevingen. De regels in besloten ruimtes zijn dan ook strenger dan op de openbare weg. Dit komt omdat je in die omgevingen er van uit gaat dat je een bepaalde mate van privacy hebt.
Politie in functie
In principe mag je een filmpje of foto maken van een politieagent die aan het werk is. Het is immers openbare ruimte én dus mag je beeldmateriaal maken. Echter mag je deze beelden niet openbaar maken en dus niet online delen met de wereld. Dit kan weer botsen met het portretrecht.
Het gaat er bij de rechter dan om hoe soepel je met het portretrecht om moet gaan en of de agent nadelige gevolgen ondervindt wanneer het filmpje geplaatst zal worden. Hiervoor kan een schadevergoeding aan de maker gevraagd worden.
Zo zie je maar dat er een hoop haken en ogen zitten aan ‘zomaar’ een foto maken. Twijfel je of je jouw gemaakte foto mag gebruiken? Je mag me altijd een berichtje sturen.
Stuur Es een berichtje.
