Op foto’s rust auteursrecht, maar veel mensen zijn zich daar niet van bewust.
Zonder pardon plaatsen zij foto’s van anderen op hun site. Dit kan tot heel vervelende situaties leiden.
Zo moet NOS €4500 boete betalen aan een fotograaf.
Boete NOS
De boete voor de NOS is fiks. Door het plaatsen van een foto, gemaakt door een piloot, schenden ze zijn eer en goede naam. Daarnaast is het inbreuk op zijn auteursrecht. De piloot is ook fotograaf en maakte foto’s vanuit de cockpit. In 2017 werd hij zelfs verkozen tot ‘International Photographer of the Year’. Voor een ander artikel, dat de NOS op 20 februari 2018 plaatste, kregen ze toestemming om de foto te gebruiken. Echter voor een artikel op 27 januari 2019 hadden ze geen toestemming. Dit ging over een dronken copiloot die een vlucht vanaf Schiphol annuleerde. Je kan je voorstellen dat hij niet wil dat zijn naam daaraan gelinkt wordt.
De piloot vroeg een schadevergoeding. Deze is door de rechter vastgesteld op €4000. De overige €500 is een vergoeding voor aantasten van zijn eer en goede naam. Toch zijn de persoonlijkheidsrechten niet geschonden.
Persoonlijkheidsrecht
Het werk is vaak bepalend voor de reputatie van de auteur. De auteurswet geeft bijzondere rechten om die reputatie te beschermen: de persoonlijkheidsrechten. Hierdoor kan de maker bezwaar maken als het werk onder een andere naam wordt uitgegeven. Maar ook kan er opgetreden worden als zijn werk door anderen wordt verminkt of aangetast. Kortom: er mogen geen wijzigingen worden aangebracht.
Ook kan er verzet worden gevoerd tegen aantasting van werk door de exploitant. Het werk mag niet dusdanig vervormt of gewijzigd worden, zodat de auteur er niet meer achter kan staan. Het persoonlijkheidsrecht is niet overdraagbaar, deze blijft altijd bij de maker. Wel kan er afstand gedaan worden van een deel van deze rechten. Wanneer je meewerkt aan een film geldt dit niet. Zij doen afstand van het recht om zich te verzetten tegen het aanbrengen van wijzigingen. Tenzij schriftelijk anders overeengekomen. Na overlijden gaan de rechten over op erfgenamen of een andere partij, genoemd in het testament.
Auteursrecht
Maar wat is het auteursrecht ook weer? Auteursrecht is het recht van een schrijver, wetenschapper of kunstenaar op het publiceren van zijn werk. Dit recht is ook wel bekend onder copyright en geldt ook op afbeeldingen die je op het internet vindt. Wanneer je een portret maakt in opdracht moet je met elkaar overleggen hoe je het mag gebruiken en waar het wel of niet geplaatst mag worden.
Het auteursrecht geldt niet voor foto’s die voor het publiek beschikbaar zijn gesteld. Dit kan bijvoorbeeld wanneer op een foto een Creative Commons licentie rust. Maar bronvermelding blijft vereist.
Sommige beelden komen niet in aanmerking voor het auteursrecht. Dit bijvoorbeeld als er niet voldoende een persoonlijke stempel van de fotograaf is te herkennen. De creatieve keuzes van de fotograaf moeten duidelijk zichtbaar zijn en mogen niet het gevolg zijn van het verkrijgen van een technisch effect (bijvoorbeeld bij productfoto’s met een witte achtergrond).
De auteur bepaalt wat er met zijn of haar werk gebeurt. Daarom moet er ten alle tijden toestemming worden gevraagd voor elke vorm van verspreiding. Hiervoor mag de maker een vergoeding vragen.
Schending van auteursrecht, door het plaatsen van een beeld zonder toestemming, is dagelijks aan de orde. Daarbij wordt er vaak een sommatiebrief gestuurd, waarin een schadevergoeding wordt geëist. Daarnaast moet het beeld offline gehaald worden.
Verjaring auteursrecht
Dit is een ingewikkeld deel van het recht. Het is namelijk iets anders dan de 70 jaar na overlijden van de maker, waarvoor bescherming geldt. Verjaring is gericht op de periode waarin de rechthebbende kan optreden tegen inbreuk. Is de maker van het werk onbekend, dan vervalt deze termijn van 70 jaar na de eerste publicatie van het werk.
Toestemming vragen
Dat een beeld online staat, betekent niet dat je het zomaar mag gebruiken. Ook niet wanneer het al door iemand gepubliceerd is en je de bron vermeldt. Citeren is daarbij niet genoeg. Voor een auteur maakt het niet uit of je iets commercieel plaatst of persoonlijk. Echter zijn er wel makers die al aangeven bezwaar te hebben tegen gebruik door privépersonen. Bewerken van een beeld is erger dan het alleen zonder toestemming plaatsen. Of je het online of offline wilt gebruiken maakt daarbij niet uit.
Heb je problemen met iemand die zonder toestemming een werk van jou gebruikt?
Stuur me een berichtje.