Waarschijnlijk wil je er niet aan denken, maar het is onvermijdelijk: iedereen komt een keer te overlijden. Ook jij als eigenaar van je eigen bedrijf. Meestal betekent dit dat je dierbaren je uitschrijven uit het Handelsregister en dus dat je bedrijf ten einde komt.
Wat zijn de dingen die je nu al kan regelen voor na je overlijden en wat gebeurt er dan met je bedrijf?
Aangifte van overlijden en wettelijke regeling
Wanneer je overlijdt, zullen je nabestaanden aangifte moeten doen van overlijden bij de gemeente, of de uitvaartverzorger doet dit. Die geven dit automatisch door aan de belastingdienst. Ben je zzp’er, dan wordt ook de Kamer van Koophandel ingelicht.
Daarna wordt er wettelijk gezien stapsgewijs nagegaan wie als erfgenaam in aanmerking komt voor overname van jouw bedrijf. Heb je een partner of kinderen? Dan zijn zij de erfgenaam. Zo niet, dan gaat je bedrijf over op je ouders, broers of zussen. Bij een eenmanszaak is je onderneming onlosmakelijk deel van de erfenis. Niet alleen de apparaten, maar ook je schulden en openstaande facturen.
Eenmanszaak
Bij een eenmanszaak word de onderneming gestaakt bij overlijden. Dit betekent dat de nabestaanden de zaak niet overnemen en dat de onderneming wordt opgeheven. Dit wordt door de KvK doorgegeven aan de belastingdienst. Er wordt dan een uitnodiging voor finale aangifte gedaan. Dit is de laatste belastingaangifte, die op het F-biljet wordt ingevuld. Eveneens wordt de waarde van het bedrijf bepaald. Daarnaast moet ook aangifte voor erfbelasting gedaan worden. Er moet geldt betaald worden over jouw erfenis. Hoeveel dat is, hangt af van de erfenis waarde en de relatie tussen jou en je erfgenamen
Als een erfgenaam toch je bedrijf wil overnemen hebben ze 6 weken om bezwaar te maken. Je bedrijf moet dan nog minstens 5 jaar blijven bestaan, anders rekent de belastingdienst volledige erfbelasting. Bij een winkel, groothandel of veebedrijf mogen de erfgenamen kiezen of ze het bedrijf willen opheffen of voortzetten.
Besloten vennootschap
Bij een besloten vennootschap heeft je overlijden geen directe gevolgen voor de voortzetting. Aandelen worden overgedragen aan je erfgenamen. Je kunt een voortzettingsbeding afsluiten, waarin je opneemt dat aandelen vooraf worden aangeboden aan zittende aandeelhouders. De waarde van je aandeel wordt dan in geld uitbetaald aan je erfgenamen.
VOF of maatschap
Bij een VOF of maatschap moet je zorgen dat die bij jouw overlijden niet uiteenvalt. Dit doe je aan de hand van een beding in een vennootschaps- of maatschapscontract. Blijvende vennoten of maten kunnen de onderneming voortzetten.
Bij een toescheidings- of aanbiedingsbeding gaat jouw aandeel niet automatisch over. Dit is afhankelijk van een overeenkomst tussen jou als uittreder of je erfgenamen en de overige vennoten of maten. Het aandeel moet dan aangeboden worden aan hen.
Tot slot heb je ook nog een overnamebeding. Dit heeft betrekking tot zaken die juridisch eigendom zijn van jou als vennoot of maat, maar wel door iedereen gebruikt wordt. Bij overlijden of uittreden, hebben anderen recht zaken over te nemen die juridisch gezien jouw eigendom zijn.
Testament & ondernemerstestament
Ten eerste is het belangrijk om een testament op te stellen. Want wie neemt de leiding in je bedrijf over en welke personen of instellingen maak je erfgenaam? Door dit vast te laten leggen bij een notaris, kan de erfbelasting makkelijker afgewikkeld worden. Doe je dit niet, dan wordt er gekeken naar het wettelijk erfrecht. Zo wordt bepaald welke erfgenamen de bezittingen en schulden van je onderneming krijgen.
Een ondernemerstestament kan helpen te voorkomen dat je bedrijf tijdelijk stuurloos is na je overlijden. Het afwikkelen van zaken rond een testament nemen namelijk best wat tijd in beslag. In dit testament geef je aan wat je wilt dat er met je bedrijf gebeurt na je overlijden. Benoem hierin ook een executeur, die persoon regelt alle praktische zaken. Wanneer een erfgenaam dit doet kunnen schuldeisers denken dat diegene de erfenis zuiver aanvaard heeft. Dat kan betekenen dat schulden uit diens eigen zak betaald moeten worden.
Verzekeringen
Wanneer je een overlijdensrisicoverzekering afsluit, verzeker je je nabestaanden ervan dat ze gedurende een bepaalde periode een uitkering ontvangen. Op die manier komen zij niet in de financiële problemen. Met een compagnonsverzekering keer zorg je ervoor dat een bedrag wordt uitgekeerd aan je compagnons, zodat zij het bedrijf voort kunnen zetten.
Je klanten
Het is belangrijk om te zorgen dat nabestaanden je facturen en bonnetjes begrijpen. Zij moeten immers jouw werk overnemen, omdat ze middels de erfenis (tijdelijk) de baas van jouw bedrijf worden. Daarnaast moeten ze ook snel bij je papieren kunnen. Daarom is het van belang een duidelijke, overzichtelijke, administratie op te zetten. Inclusief alle openstaande offertes en facturen. Bovendien hoort apparatuur ook bij je onderneming. Zorg ervoor dat ze weten wat echt van jou is.
En wat gebeurt er dan met je klanten, wanneer je overlijdt? Reeds betaalde facturen, waar nog geen prestatie voor is geleverd, moeten worden terugbetaald. Natuurlijk zie je een overlijden niet altijd aankomen. Daardoor kan je het als familie als ‘overmacht’ bestempelen. Daarmee kunnen ze, met je klanten, kijken naar een goede en redelijke oplossing.